Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies klikając przycisk Ustawienia. Aby dowiedzieć się więcej zachęcamy do zapoznania się z Polityką Cookies oraz Polityką Prywatności.
Ustawienia

Szanujemy Twoją prywatność. Możesz zmienić ustawienia cookies lub zaakceptować je wszystkie. W dowolnym momencie możesz dokonać zmiany swoich ustawień.

Niezbędne pliki cookies służą do prawidłowego funkcjonowania strony internetowej i umożliwiają Ci komfortowe korzystanie z oferowanych przez nas usług.

Pliki cookies odpowiadają na podejmowane przez Ciebie działania w celu m.in. dostosowania Twoich ustawień preferencji prywatności, logowania czy wypełniania formularzy. Dzięki plikom cookies strona, z której korzystasz, może działać bez zakłóceń.

Więcej

Tego typu pliki cookies umożliwiają stronie internetowej zapamiętanie wprowadzonych przez Ciebie ustawień oraz personalizację określonych funkcjonalności czy prezentowanych treści.

Dzięki tym plikom cookies możemy zapewnić Ci większy komfort korzystania z funkcjonalności naszej strony poprzez dopasowanie jej do Twoich indywidualnych preferencji. Wyrażenie zgody na funkcjonalne i personalizacyjne pliki cookies gwarantuje dostępność większej ilości funkcji na stronie.

Więcej

Analityczne pliki cookies pomagają nam rozwijać się i dostosowywać do Twoich potrzeb.

Cookies analityczne pozwalają na uzyskanie informacji w zakresie wykorzystywania witryny internetowej, miejsca oraz częstotliwości, z jaką odwiedzane są nasze serwisy www. Dane pozwalają nam na ocenę naszych serwisów internetowych pod względem ich popularności wśród użytkowników. Zgromadzone informacje są przetwarzane w formie zanonimizowanej. Wyrażenie zgody na analityczne pliki cookies gwarantuje dostępność wszystkich funkcjonalności.

Więcej

Dzięki reklamowym plikom cookies prezentujemy Ci najciekawsze informacje i aktualności na stronach naszych partnerów.

Promocyjne pliki cookies służą do prezentowania Ci naszych komunikatów na podstawie analizy Twoich upodobań oraz Twoich zwyczajów dotyczących przeglądanej witryny internetowej. Treści promocyjne mogą pojawić się na stronach podmiotów trzecich lub firm będących naszymi partnerami oraz innych dostawców usług. Firmy te działają w charakterze pośredników prezentujących nasze treści w postaci wiadomości, ofert, komunikatów mediów społecznościowych.

Więcej

Cmentarz ewangelicki w Czarnkowie

Ocena 0/5

Od sierpnia 2024 roku na skrzyżowaniu ulicy Kościuszki z ulicą Parkową trwają roboty ziemne związane z budową ronda w ramach inwestycji pod nazwą "Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 182 (ulica Kościuszki) w miejscowości Czarnków”. Prace przebiegają w bezpośrednim sąsiedztwie zapomnianego już cmentarza dawnych mieszkańców - członków parafii ewangelickiej w Czarnkowie.

Pierwsi ewangelicy pojawili się w Czarnkowie w połowie XVII wieku. Był to czas tolerancji i wolności religijnej. Ówczesny właściciel miasta Franciszek Sędziwój Czarnkowski, syn Adama Sędziwoja Czarnkowskiego, wystawił dokument zapewniający swobody religijne tym, którzy chcieli osiedlić się w mieście. Następnie w 1685 roku Krzysztof Grzymułtowski okazał się również bardzo tolerancyjny i zwolnił ewangelików zamierzających się wybudować w mieście z płacenia podatków. Dla nowych osadników wydzielono wówczas pod zabudowę parcele położone przy ulicy Kościuszki, Wronieckiej, Placu Zbożowym oraz Placu Kościelnym. Pomimo swobody religijnej ewangelicy długo nie mogli jednak uzyskać pozwolenia na wybudowanie własnego zboru, a praktyki religijne odbywali w czarnkowskiej kolegiacie. Pod koniec XVII wieku otrzymali w końcu zgodę na budowę kościoła, jednakże nie w mieście, ale w Hucie w gminie Czarnków. W Czarnkowie mogli wybudować jedynie szkołę i utrzymywać własnego nauczyciela - bakałarza. W 1772 roku, w wyniku pierwszego rozbioru Polski, Czarnków znalazł się w granicach Prus w ramach tzw. Okręgu Nadnoteckiego. Niosło to dla społeczności wiele zmian, nie tylko w kwestii politycznej, ale też kulturowej i gospodarczej. Za sprawą pruskiej reformy administracyjnej w 1807 roku Czarnków należał do Księstwa Warszawskiego, a od 1815 na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego do Prowincji Poznańskiej. Utworzono wówczas powiat czarnkowski z siedzibą w Czarnkowie. Znaczną przewagę liczbową, bo aż 72% w powiecie czarnkowskim stanowiła ludność niemiecka. W tym okresie Czarnków przeżywał znaczny rozkwit gospodarczy i przemysłowy. Dzięki dotacjom państwowym nastąpił rozwój dróg, uruchomiono sieć kolejową, wybudowano gmachy użyteczności publicznej, funkcjonowały dwa piece wapienne, cegielnia wapienno - piaskowa, browar parowy, tartak, przędzalnia wełny, mleczarnia, dwie olejarnie, 5 wiatraków, młyny. W 1830 roku gmina ewangelicka uzyskała zgodę na budowę nowego kościoła przy ulicy Kościuszki. W 1818 roku na przedmieściach Czarnkowa, w miejscu piaszczystym, przy drodze do wsi Dębe, parafia ewangelicka założyła cmentarz parafialny. Nie był to jednak pierwszy cmentarz społeczności ewangelickiej, ponieważ najstarsza nekropolia znajdowała się między ulicą Kościuszki, Wroniecką i Młyńską (dawną Młynarską). Ten fakt został potwierdzony w 2012 roku podczas badań archeologicznych prowadzonych w trakcie prac związanych z modernizacją kina. Nowy, kolejny cmentarz przy ulicy Parkowej był dość rozległy, wytyczono na nim główną aleję, od której odchodziły aleje boczne dochodzące do wytyczonych kwater. Kwatery grobów obsadzone były krzewami i otoczone metalowymi ogrodzeniami. W rogu cmentarza, od strony ulicy Wronieckiej, zbudowano murowaną kaplicę, którą potocznie nazywano małym kościołem. Kaplica była budowlą ceglaną, częściowo otynkowaną, jednonawową. Wnętrze doświetlały wysokie, ostrołukowe okna. W drugiej połowie 1944 roku coraz więcej czarnkowskich Niemców opuszczało miasto. Wraz z upływem czasu cmentarz zaczął popadać w zapomnienie i ulegać niszczeniu. Powoli znikały nagrobki wywożone przez szabrowników - pomnikarzy, dla których cenny materiał, jak granit lub marmur, posłużył do budowy nowych nagrobków - polskich. W latach 70. XX wieku bez uzgodnienia z parafią i bez przeprowadzenia ekshumacji usunięto nagrobki, zaś teren przeznaczono pod budowę salek parafialnych, kaplicy, a później w latach 90. XX wieku nowego kościoła katolickiego. Dziś z dawnej nekropolii nie pozostało już nic, oprócz tylko kilku drzew tworzących dawne aleje cmentarne.

Po 1989 roku wydawało się, że przywrócenie pamięci miejscom historycznym będzie naturalnym procesem. Jednakże tak się nie stało. Pamięć o tych, którzy tworzyli miasto zanika bezpowrotnie, dlatego też społecznicy z ramienia Towarzystwa Miłośników Historii Czarnkowa przy wsparciu merytorycznym Muzeum Ziemi Czarnkowskiej zamierzają w najbliższym czasie podjąć działania związane z upamiętnieniem cmentarza oraz kościoła ewangelickiego w Czarnkowie. Ponadto planowane jest również wydanie niewielkiej publikacji dotyczącej codziennego życia mieszkańców Czarnkowa przez pryzmat wspomnień ludności wyznania ewangelickiego, która przed II wojną światową wzbogacała wielokulturowość Czarnkowa

Galeria zdjęć

Fot. 1 Dawny kościół ewangelicki, lata 60. XX wieku. Fot. ze zbiorów Muzeum Ziemi Czarnkowskiej Fot. 5. Dawna kwatera grobowa na cmentarzu; ze zbiorów Towarzystwa Miłośników Historii Czarnkowa Ryc. 1. Lokalizacja cmentarza ewangelickiego na mapie geologicznej, 1913 r., oprac. R. Bartkowiak
powrót do kategorii
Poprzedni Następny

Dodaj komentarz

Spodobała Ci się informacja? Zostaw nam swoją opinię
- to dla Ciebie staramy się być najlepsi, a Twoje zdanie bardzo nam w tym pomoże!
Twoja ocena
Ocena (0/5)

Pozostałe
aktualności

Włącz powiadomienia WebPush
Dziękujemy, teraz zawsze będziesz na bieżąco!
Przeglądasz tę stronę w trybie offline.
Przeglądasz tę stronę w trybie online.