Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies klikając przycisk Ustawienia. Aby dowiedzieć się więcej zachęcamy do zapoznania się z Polityką Cookies oraz Polityką Prywatności.
Ustawienia

Szanujemy Twoją prywatność. Możesz zmienić ustawienia cookies lub zaakceptować je wszystkie. W dowolnym momencie możesz dokonać zmiany swoich ustawień.

Niezbędne pliki cookies służą do prawidłowego funkcjonowania strony internetowej i umożliwiają Ci komfortowe korzystanie z oferowanych przez nas usług.

Pliki cookies odpowiadają na podejmowane przez Ciebie działania w celu m.in. dostosowania Twoich ustawień preferencji prywatności, logowania czy wypełniania formularzy. Dzięki plikom cookies strona, z której korzystasz, może działać bez zakłóceń.

Więcej

Tego typu pliki cookies umożliwiają stronie internetowej zapamiętanie wprowadzonych przez Ciebie ustawień oraz personalizację określonych funkcjonalności czy prezentowanych treści.

Dzięki tym plikom cookies możemy zapewnić Ci większy komfort korzystania z funkcjonalności naszej strony poprzez dopasowanie jej do Twoich indywidualnych preferencji. Wyrażenie zgody na funkcjonalne i personalizacyjne pliki cookies gwarantuje dostępność większej ilości funkcji na stronie.

Więcej

Analityczne pliki cookies pomagają nam rozwijać się i dostosowywać do Twoich potrzeb.

Cookies analityczne pozwalają na uzyskanie informacji w zakresie wykorzystywania witryny internetowej, miejsca oraz częstotliwości, z jaką odwiedzane są nasze serwisy www. Dane pozwalają nam na ocenę naszych serwisów internetowych pod względem ich popularności wśród użytkowników. Zgromadzone informacje są przetwarzane w formie zanonimizowanej. Wyrażenie zgody na analityczne pliki cookies gwarantuje dostępność wszystkich funkcjonalności.

Więcej

Dzięki reklamowym plikom cookies prezentujemy Ci najciekawsze informacje i aktualności na stronach naszych partnerów.

Promocyjne pliki cookies służą do prezentowania Ci naszych komunikatów na podstawie analizy Twoich upodobań oraz Twoich zwyczajów dotyczących przeglądanej witryny internetowej. Treści promocyjne mogą pojawić się na stronach podmiotów trzecich lub firm będących naszymi partnerami oraz innych dostawców usług. Firmy te działają w charakterze pośredników prezentujących nasze treści w postaci wiadomości, ofert, komunikatów mediów społecznościowych.

Więcej

Stara gazownia w Czarnkowie

Ocena 0/5

Przygotowania do budowy gazowni węglowej w Czarnkowie rozpoczęły się na początku 1901 roku. Równolegle władze miejskie rozważały budowę elektrowni, jednak ostatecznie radni odrzucili ten pomysł. Budowy podjęła się firma Carla Franckego z Bremy, która zobowiązała się postawić zakład do 1 października 1901 roku, a koszt miał wynieść około 150.000 marek.

Zespół budynków gazowni miejskiej w Czarnkowie, przed 1918 r. 

 

W połowie maja 1901 roku podjęto decyzję o wprowadzeniu oświetlenia gazożarowego w Czarnkowie, co tylko utwierdziło władze o słuszności wyboru. Kwestia realizacji budowy przeciągnęła się jednak o rok. Dopiero w lipcu 1902 roku podjęto decyzję o zaciągnięciu pożyczki na kwotę 175.000 marek w Pruskim Centralnym Ziemstwie Kredytowym S. A. (Prussische Zentral-Boden-Kredit A.-G.) w Berlinie. To spowodowało, że prace musiały być prowadzone jesienią i zimą. Bremeńska firma okazała się na tyle solidna, że już 20 grudnia 1902 roku w mieście zapłonęły po raz pierwszy latarnie gazowe. Rentowność gazowni potwierdziła się w pierwszym roku działania. W 1903 roku liczba płomieni prywatnych wyniosła 1500, a roczny zysk wyniósł 200 marek.

W skład budynków gazowni wchodziły: budynek mieszkalno - biurowy, w którym mieszkał gazmistrz, kompleks produkcyjny gazu oraz zbiornik mokry o pojemności 800 m3 gazu. Prawdopodobnie do 1914 roku dobudowano jeszcze kuźnię oraz szopę. Elewację budynku, regularnie przeszytą pełnołukowymi otworami okiennymi, wykonano z czerwonej cegły. Całokształt budynku składał się z różnicowanych gabarytowo brył. W centralnej części znalazł się dominujący masyw piecowni przykryty dachem dwuspadowym. Od południa zwarcie przylegała niższa hala magazynowa węgla o dachu pulpitowym. Od północy do piecowni przylegała masywna i wysoka aparatownia. Od zachodu znajdowały się pomieszczenia zegarowni i warsztatowo - magazynowe, zaś od wschodu hala regeneracji żelaznej rudy darniowej oraz pomieszczenie dla robotników i łaźnia (te obecnie częściowo są rozebrane).

Wyposażenie technologiczne gazowni było porównywalne do innych zakładów tej wielkości. W piecowni znajdowały się dwa piece poziomoretortowe, w których wytwarzany był gaz. Następnie oczyszczanie gazu odbywało się w aparatowni, gdzie początkowo znajdowała się chłodnica powietrzna i płuczka amoniakalna oraz 2 odsiarczalniki. W późniejszym czasie dodano trzecią skrzynię odsiarczalną i chłodnicę wodną. Po aparatowni gaz płynął przez mokry gazomierz stacyjny do zbiornika gazu, gdzie w kolejnych etapach przechodził przez regulator ciśnienia gazu w sieci miejskiej, a dalej oddawany był do gazociągów i odbiorców.

Sukcesywny wzrost zapotrzebowania na gaz wymuszał modernizację oraz rozbudowę wyposażenia technologicznego zakładu. W latach dwudziestych XX wieku dokonano przebudowy i budowy nowych pieców poziomoretortowych w piecowni. Po II wojnie światowej gazownia była wyłączona z eksploatacji aż do końca września 1946 roku. W 1966 roku zbudowano drugi zbiornik mokry gazu o pojemności 1500 m3, zamontowano także instalację rozprężania gazu płynnego. 5 listopada 1985 roku miasto przeszło na gaz ziemny, co doprowadziło do wyłączenia gazowni. W roku następnym zlikwidowano dwa zbiorniki mokre gazu oraz wyposażenie technologiczne. Na początku XX wieku obiekt sprzedano prywatnemu inwestorowi.

W 2024 roku zbiory Muzeum Ziemi Czarnkowskiej powiększyły się o zespół dokumentów z gazowni miejskiej w Czarnkowie. Darczyńcami dokumentów byli Eugeniusz Dobranowski i Kamil Balcewicz. Przekazane materiały naświetlają, jak wyglądała sytuacja zakładu po 1947 roku. Na uwagę zasługują sprawozdania o stanie działalności gazowni, plany budynków czy karty remontowe środków trwałych. Z nich można się dowiedzieć się kiedy i jakie elementy produkcyjne gazowni powstały i były remontowane. I tak na przykład: Numer inwentarzowy: 19. Nazwa środka trwałego: Zbiornik naziemny gazu. Charakterystyka przedmiotu: Zbiornik gazu jest jednodzwonowy wodny o konstrukcji naziemnej z blachy stalowej. Rok budowy: 1902. Oddany do użytku: 1902. Wykonawca: niemiecki (Carl Francke Bremen). Wymiary: średnica dzwonu = 13400 mm, wysokość dzwonu - 6000 mm, grubość blachy - 2 mm powierzchnia dzwonu = 397,5 m2, pojemność 800 3, waga dzwonu + konstrukcja = 7485 kg, średnica basenu 14000 mm, wysokość basenu = 6350mm. Jednak na szczególną uwagę zasługuje teczka ze sprawozdaniem technicznym gazowni z datą początkową 1 czerwca 1934 roku, która uzupełniana była do 31 grudnia 1950 roku. W niej zawarty jest, oprócz podstawowych informacji o pozyskiwaniu gazu, opis przejęcia władzy w Czarnkowie przez władze hitlerowskie w połowie września 1939 roku i opis przejęcia władzy przez Polaków w 1945 roku. Fragment notatki sporządzonej przez Zygmunta Ziętkowskiego z zachowana pisownią. Niemcy uciekli z Czarnkowa i gazowni. Po długim wyczekiwaniu i długich przykrych przeżyciach na wysiedleniu wróciłem do Czarnkowa. W moim byłem mieszkaniu były pustki, trzeba było od nowa się urządzać. Nie od razu można uruchomić gazownię, gdyż zakwaterowali się tam wojska radzieckie. Piece ostygły raptownie i popękały. W piecowni ustawiono bydło i konie. Powstała warstwa mierzwy do pół metra grubości. Węgiel produkcyjny zabierano na cele opałowe w mieście. Każdy się rządził jak najwygodniej szukając po aparatach bimbru czy coś podobnego. Główny zbiornik był kilkakrotnie przestrzelony, a wierzch dzwony poważnie wgnieciony. (...) Gazownia od stycznia 1945 do 30 września 1945 nie była czynna. Po odejściu wojsk przystąpiono do remontu własnymi siłami. Dnia 1 X 1946 r. gazownia ruszyła. Aczkolwiek Kierownik gazowni Walter, był niefachowcem i nie dbał o gazownię, to jednak za staraniem budowniczego miejskiego niemca pobudowano w 1942 r. piec 5cioretortowy o retortach przelotowych. Urządzono również wózek na szynach wiszący do wysypu koksu rozpalonego z retort i przebudowano ładownicę dawniej ręczną na półmechaniczną. Wrócił również były instalator Stróżyński do gazowni i on się przyczynił do uruchomienia gazowni. Jednak dawnych robotników już nie było. Podczas okupacji zmarł na posterunku w Gazowni na udar serca nieodżałowany przeze mnie robotnik Józef Garstka.

Do dzisiaj zachował się oryginalny układ przestrzenny zespołu gazowni. Budynek mieszkalno - biurowy pełni obecnie wyłącznie funkcje mieszkalne, a pozostałe budynki gazowni nie służą już niestety niczemu.

powrót do kategorii
Poprzedni Następny

Dodaj komentarz

Spodobała Ci się informacja? Zostaw nam swoją opinię
- to dla Ciebie staramy się być najlepsi, a Twoje zdanie bardzo nam w tym pomoże!
Twoja ocena
Ocena (0/5)

Pozostałe
aktualności

Włącz powiadomienia WebPush
Dziękujemy, teraz zawsze będziesz na bieżąco!
Przeglądasz tę stronę w trybie offline.
Przeglądasz tę stronę w trybie online.